ERCP برای مجاری صفراوی و پانکراس
تاریخ انتشار : 1399/10/16 07:42
نویسنده : دکتر محمد تقی صفری فوق تخصص گوارش و کبد در کرج
بررسی اجمالی ERCP
- آندوسکوپی معاینه یک قسمت داخلی بدن با ابزاری به نام آندوسکوپ است. کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP) تکنیکی است که با استفاده از اشعه ایکس مجاری صفراوی و پانکراس بیمار را مشاهده می کند .
عملکرد مجرای صفراوی مشترک و مجرای پانکراس تخلیه کیسه صفرا ، کبد و پانکراس است. دو مجرای اصلی صفرا و آب پانکراس را از طریق پاپیلا به دوازدهه (قسمت اول روده کوچک) منتقل می کنند . رایج ترین دلیل نیاز کسی به ERCP به دلیل انسداد یکی از این مجاری (اغلب به دلیل سنگ صفرا) است. به طور کلی ، قبل از آزمایش خون ERCP و آزمایشات تصویربرداری غیرتهاجمی مانند سونوگرافی ، اسکن توموگرافی (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) انجام شد.
متخصص آندوسکوپیست (پزشکی که آموزش خاصی در استفاده از آندوسکوپ دارد) صفرا و یا مجاری لوزالمعده را معاینه می کند ، بدنبال ناهنجاری هایی از قبیل انسداد ، بی نظمی در بافت ، مشکلات جریان صفرا یا مایع پانکراس ، سنگ یا تومورها اگر مشکلی پیدا شود ، متخصص آندوسکوپیست اغلب می تواند روشی را برای ترمیم یا بهبود شرایط انجام دهد. در نتیجه ، ERCP در اکثر بیماران مبتلا به مجاری صفراوی مشترک و بیماری پانکراس جایگزین جراحی شده است.
بسیاری از بیمارانی که به ERCP نیاز دارند در بیمارستان بستری هستند ، اما بسته به شرایط بیمار و پیچیدگی روش مورد نیاز ، ERCP به صورت سرپایی نیز قابل انجام است.
آمادگی ERCP
- شش تا هشت ساعت قبل از آزمون از شما خواسته می شود چیزی نخورید و ننوشید. برای خالی بودن معده بسیار مهم است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد کل منطقه را تجسم کند و احتمال استفراغ را در حین عمل کاهش دهد.
ممکن است به شما آموزش داده شود که دوز داروها را تنظیم کنید یا قبل از معاینه ، مصرف داروهای خاص را متوقف کنید. بیشتر داروها را می توان به طور معمول ادامه داد ، اما برخی از داروها باید برای چند روز قطع شوند. همه داروها و مکمل های غذایی باید با ارائه دهنده شما در میان گذاشته شوند ، زیرا برخی از آنها از سایر داروها مهم ترند. به عنوان مثال ، اگر از داروی رقیق کننده خون استفاده می کنید ، ارائه دهنده نحوه و زمان قطع مصرف این دارو را قبل از ERCP تعیین می کند. اگر دیابت دارید ، مقادیر صبحگاهی دارو (قرص یا انسولین) تنظیم می شود زیرا قبل از ERCP نمی توانید چیزی بخورید.
اگر باردار هستید ، ERCP باید در صورت امکان به بعد از زایمان موکول شود ، اما اگر این روش فوری باشد ، می توان آن را با خیال راحت در دوران بارداری انجام داد.
پس از معاینه برای همراهی شما در خانه به یک دوست یا یکی از اعضای خانواده خود احتیاج دارید. زیرا داروهایی که برای آرام بخشی استفاده می شوند می توانند رفلکس ، قضاوت و توانایی شما در رانندگی را مختل کنند (شبیه اثرات الکل).
- ERCP در اتاقی انجام می شود که شامل تجهیزات اشعه ایکس است. هنگام معاینه ، روی میز مخصوص دراز می کشید ، به طور کلی در سمت چپ یا شکم.
اگرچه بسیاری از افراد نگران ناراحتی ناشی از آندوسکوپی هستند ، اما بیشتر افراد آن را به خوبی تحمل می کنند و پس از آن احساس خوبی دارند. داروها از طریق خط IV در طی مراحل انجام می شوند. یک محافظ پلاستیکی دهانی برای جلوگیری از آسیب دیدن دندانها و آندوسکوپ بین دندانها قرار می گیرد. بسیاری از بیماران در حین آزمایش می خوابند. دیگران بسیار آرام هستند و از معاینه آگاهی ندارند.
آندوسکوپ ERCP یک لوله انعطاف پذیر ویژه است ، تقریباً به اندازه انگشت. این شامل یک لنز و یک منبع نور است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد تا داخل بدن بیمار را مشاهده کند. تصاویر بر روی مانیتور بزرگنمایی می شوند به طوری که حتی جزئیات و تغییرات بسیار کوچک نیز دیده می شوند. آندوسکوپ همچنین حاوی کانال هایی است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد تا نمونه برداری (نمونه های بدون درد بافت) انجام دهد و مایعات ، هوا یا سایر وسایل را معرفی یا خارج کند.
از شما خواسته می شود که لوله را ببلعید. اکثر مردم به دلیل داروهای تسکین دهنده با این مشکل مشکلی ندارند. پس از وارد شدن دامنه از طریق دهان ، هوا به آرامی وارد می شود تا مری ، معده و روده باز شود ، بنابراین می توان دامنه را از طریق آن ساختارها عبور داد و به متخصص آندوسکوپی اجازه داد که ببیند . یک لوله پلاستیکی کوچک (کانول) از طریق آندوسکوپ به داخل مجرای صفراوی از طریق ساختاری به نام پاپیلا منتقل می شود ، رنگ تزریق می شود و تصاویر اشعه ایکس پس از تزریق گرفته می شود و بر روی مانیتور تلویزیون نمایش داده می شود بنابراین متخصص آندوسکوپی می تواند مجاری صفراوی و مجرای پانکراس را بررسی کند.
بسته به آنچه که متخصص آندوسکوپیست در طی ERCP می بیند ، ممکن است اقدامات یا روش های درمانی مختلفی را انجام دهد. اگر سنگهای مجاری صفراوی در مجرای صفراوی مشترک وجود داشته باشد ، می توان دهانه پاپیلا را با استفاده از الکتروکوتر بزرگتر کرد و سنگها را جدا کرد ، گاهی اوقات با کمک یک سبد . اگر تصاویر اشعه ایکس نشان دهنده باریک شدن مجرای صفراوی باشد ، می توان یک استنت (یک شبکه مفتول سیم یا لوله پلاستیکی کوچک) قرار داد تا صفرا بتواند انسداد را دور زده و به دوازدهه منتقل شود.
با ورود هوا از طریق آندوسکوپ ممکن است احساس ناراحتی خفیف کنید. این مضر نیست و آروغ زدن ممکن است احساس را تسکین دهد. آندوسکوپ اختلالی در تنفس ایجاد نمی کند. نفس کشیدن آرام و عمیق در طی این عمل ممکن است به شما در آرامش کمک کند.
طول معاینه بین 30 تا 90 دقیقه (معمولاً حدود یک ساعت) متغیر است.
- پس از ERCP ، در حالی که داروهای آرامبخش از بین می روند ، تحت کنترل قرار می گیرید. این داروها باعث می شوند که بیشتر افراد به طور موقت احساس خستگی کنند یا در تمرکز مشکل داشته باشند ، بنابراین معمولاً توصیه می شود آن روز به سر کار خود نروند یا رانندگی نکنند.
رایج ترین ناراحتی پس از معاینه ، احساس نفخ در اثر هوای وارد شده در معاینه است. این معمولاً به سرعت برطرف می شود. برخی از افراد گلودرد خفیف نیز دارند. بیشتر افراد اندکی پس از معاینه قادر به نوشیدن مایعات شفاف هستند. در بعضی موارد ، آزمایش خون ممکن است در همان روز پس از ERCP انجام شود.
متخصص آندوسکوپی معمولاً می تواند بلافاصله نتایج معاینه را به بیمار اطلاع دهد. اگر نمونه برداری انجام شود ، لازم است بافت برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال شود
- ERCP یک روش ایمن است و عوارض جدی غیر معمول است. در صورت بروز عوارض ، معمولاً خفیف بوده و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
● لوزالمعده (التهاب لوزالمعده) شایعترین عارضه است که در حدود 3 تا 5 درصد از افرادی که تحت ERCP قرار دارند ، رخ می دهد. وقتی بروز می کند ، معمولاً خفیف است و باعث درد و حالت تهوع شکمی می شود که بعد از چند روز در بیمارستان برطرف می شود. بندرت پانکراتیت ممکن است شدیدتر باشد.
● گاهی اوقات متخصص آندوسکوپی باید آمپول (جایی که مجرای صفراوی مشترک و مجرای لوزالمعده به روده کوچک می پیوندند) برش دهد . خونریزی می تواند از طریق آمپول رخ دهد ، اما معمولاً کم است و به سرعت به خودی خود متوقف می شود یا می تواند در طی روش ERCP کنترل شود. برای بیماران تحت وارفارین یا سایر داروهای رقیق کننده خون ، خطر خونریزی بعد از عمل افزایش می یابد در مقایسه با بیمارانی که این داروها را مصرف نمی کنند.
دامنه ERCP یا سایر ابزارها می توانند باعث پارگی یا سوراخ شدن روده در حال معاینه شوند (سوراخ نامیده می شود). این یک بیماری جدی است که اغلب به مداخله جراحی نیاز دارد ، اگرچه به ندرت اتفاق می افتد.
● عفونت مجاری صفراوی (کلانژیت) به طور کلی نادر است ، اما ممکن است اتفاق بیفتد ، به ویژه در بیمارانی که شرایط خاصی از قبل دارند. درمان عفونت ها به آنتی بیوتیک و تخلیه مایعات اضافی نیاز دارد.
● آسپیراسیون (استنشاق) غذا یا مایعات به داخل ریه ها. خطر این عارضه در افرادی که چند ساعت قبل از معاینه غذا نمی خورند و نمی نوشند ، حداقل است.
علائم زیر باید بلافاصله گزارش شود:
●درد شدید شکم (نه فقط گرفتگی گاز)
● شکمی محکم و پریشان
● استفراغ
● تب یا لرز
●مشکل در بلع یا گلودرد شدید
● احساس کرانچ زیر پوست
- آندوسکوپی معاینه یک قسمت داخلی بدن با ابزاری به نام آندوسکوپ است. کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP) تکنیکی است که با استفاده از اشعه ایکس مجاری صفراوی و پانکراس بیمار را مشاهده می کند .
عملکرد مجرای صفراوی مشترک و مجرای پانکراس تخلیه کیسه صفرا ، کبد و پانکراس است. دو مجرای اصلی صفرا و آب پانکراس را از طریق پاپیلا به دوازدهه (قسمت اول روده کوچک) منتقل می کنند . رایج ترین دلیل نیاز کسی به ERCP به دلیل انسداد یکی از این مجاری (اغلب به دلیل سنگ صفرا) است. به طور کلی ، قبل از آزمایش خون ERCP و آزمایشات تصویربرداری غیرتهاجمی مانند سونوگرافی ، اسکن توموگرافی (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) انجام شد.
متخصص آندوسکوپیست (پزشکی که آموزش خاصی در استفاده از آندوسکوپ دارد) صفرا و یا مجاری لوزالمعده را معاینه می کند ، بدنبال ناهنجاری هایی از قبیل انسداد ، بی نظمی در بافت ، مشکلات جریان صفرا یا مایع پانکراس ، سنگ یا تومورها اگر مشکلی پیدا شود ، متخصص آندوسکوپیست اغلب می تواند روشی را برای ترمیم یا بهبود شرایط انجام دهد. در نتیجه ، ERCP در اکثر بیماران مبتلا به مجاری صفراوی مشترک و بیماری پانکراس جایگزین جراحی شده است.
بسیاری از بیمارانی که به ERCP نیاز دارند در بیمارستان بستری هستند ، اما بسته به شرایط بیمار و پیچیدگی روش مورد نیاز ، ERCP به صورت سرپایی نیز قابل انجام است.
آمادگی ERCP
- شش تا هشت ساعت قبل از آزمون از شما خواسته می شود چیزی نخورید و ننوشید. برای خالی بودن معده بسیار مهم است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد کل منطقه را تجسم کند و احتمال استفراغ را در حین عمل کاهش دهد.
ممکن است به شما آموزش داده شود که دوز داروها را تنظیم کنید یا قبل از معاینه ، مصرف داروهای خاص را متوقف کنید. بیشتر داروها را می توان به طور معمول ادامه داد ، اما برخی از داروها باید برای چند روز قطع شوند. همه داروها و مکمل های غذایی باید با ارائه دهنده شما در میان گذاشته شوند ، زیرا برخی از آنها از سایر داروها مهم ترند. به عنوان مثال ، اگر از داروی رقیق کننده خون استفاده می کنید ، ارائه دهنده نحوه و زمان قطع مصرف این دارو را قبل از ERCP تعیین می کند. اگر دیابت دارید ، مقادیر صبحگاهی دارو (قرص یا انسولین) تنظیم می شود زیرا قبل از ERCP نمی توانید چیزی بخورید.
اگر باردار هستید ، ERCP باید در صورت امکان به بعد از زایمان موکول شود ، اما اگر این روش فوری باشد ، می توان آن را با خیال راحت در دوران بارداری انجام داد.
پس از معاینه برای همراهی شما در خانه به یک دوست یا یکی از اعضای خانواده خود احتیاج دارید. زیرا داروهایی که برای آرام بخشی استفاده می شوند می توانند رفلکس ، قضاوت و توانایی شما در رانندگی را مختل کنند (شبیه اثرات الکل).
- ERCP در اتاقی انجام می شود که شامل تجهیزات اشعه ایکس است. هنگام معاینه ، روی میز مخصوص دراز می کشید ، به طور کلی در سمت چپ یا شکم.
اگرچه بسیاری از افراد نگران ناراحتی ناشی از آندوسکوپی هستند ، اما بیشتر افراد آن را به خوبی تحمل می کنند و پس از آن احساس خوبی دارند. داروها از طریق خط IV در طی مراحل انجام می شوند. یک محافظ پلاستیکی دهانی برای جلوگیری از آسیب دیدن دندانها و آندوسکوپ بین دندانها قرار می گیرد. بسیاری از بیماران در حین آزمایش می خوابند. دیگران بسیار آرام هستند و از معاینه آگاهی ندارند.
آندوسکوپ ERCP یک لوله انعطاف پذیر ویژه است ، تقریباً به اندازه انگشت. این شامل یک لنز و یک منبع نور است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد تا داخل بدن بیمار را مشاهده کند. تصاویر بر روی مانیتور بزرگنمایی می شوند به طوری که حتی جزئیات و تغییرات بسیار کوچک نیز دیده می شوند. آندوسکوپ همچنین حاوی کانال هایی است که به متخصص آندوسکوپی اجازه می دهد تا نمونه برداری (نمونه های بدون درد بافت) انجام دهد و مایعات ، هوا یا سایر وسایل را معرفی یا خارج کند.
از شما خواسته می شود که لوله را ببلعید. اکثر مردم به دلیل داروهای تسکین دهنده با این مشکل مشکلی ندارند. پس از وارد شدن دامنه از طریق دهان ، هوا به آرامی وارد می شود تا مری ، معده و روده باز شود ، بنابراین می توان دامنه را از طریق آن ساختارها عبور داد و به متخصص آندوسکوپی اجازه داد که ببیند . یک لوله پلاستیکی کوچک (کانول) از طریق آندوسکوپ به داخل مجرای صفراوی از طریق ساختاری به نام پاپیلا منتقل می شود ، رنگ تزریق می شود و تصاویر اشعه ایکس پس از تزریق گرفته می شود و بر روی مانیتور تلویزیون نمایش داده می شود بنابراین متخصص آندوسکوپی می تواند مجاری صفراوی و مجرای پانکراس را بررسی کند.
بسته به آنچه که متخصص آندوسکوپیست در طی ERCP می بیند ، ممکن است اقدامات یا روش های درمانی مختلفی را انجام دهد. اگر سنگهای مجاری صفراوی در مجرای صفراوی مشترک وجود داشته باشد ، می توان دهانه پاپیلا را با استفاده از الکتروکوتر بزرگتر کرد و سنگها را جدا کرد ، گاهی اوقات با کمک یک سبد . اگر تصاویر اشعه ایکس نشان دهنده باریک شدن مجرای صفراوی باشد ، می توان یک استنت (یک شبکه مفتول سیم یا لوله پلاستیکی کوچک) قرار داد تا صفرا بتواند انسداد را دور زده و به دوازدهه منتقل شود.
با ورود هوا از طریق آندوسکوپ ممکن است احساس ناراحتی خفیف کنید. این مضر نیست و آروغ زدن ممکن است احساس را تسکین دهد. آندوسکوپ اختلالی در تنفس ایجاد نمی کند. نفس کشیدن آرام و عمیق در طی این عمل ممکن است به شما در آرامش کمک کند.
طول معاینه بین 30 تا 90 دقیقه (معمولاً حدود یک ساعت) متغیر است.
- پس از ERCP ، در حالی که داروهای آرامبخش از بین می روند ، تحت کنترل قرار می گیرید. این داروها باعث می شوند که بیشتر افراد به طور موقت احساس خستگی کنند یا در تمرکز مشکل داشته باشند ، بنابراین معمولاً توصیه می شود آن روز به سر کار خود نروند یا رانندگی نکنند.
رایج ترین ناراحتی پس از معاینه ، احساس نفخ در اثر هوای وارد شده در معاینه است. این معمولاً به سرعت برطرف می شود. برخی از افراد گلودرد خفیف نیز دارند. بیشتر افراد اندکی پس از معاینه قادر به نوشیدن مایعات شفاف هستند. در بعضی موارد ، آزمایش خون ممکن است در همان روز پس از ERCP انجام شود.
متخصص آندوسکوپی معمولاً می تواند بلافاصله نتایج معاینه را به بیمار اطلاع دهد. اگر نمونه برداری انجام شود ، لازم است بافت برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال شود
- ERCP یک روش ایمن است و عوارض جدی غیر معمول است. در صورت بروز عوارض ، معمولاً خفیف بوده و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
● لوزالمعده (التهاب لوزالمعده) شایعترین عارضه است که در حدود 3 تا 5 درصد از افرادی که تحت ERCP قرار دارند ، رخ می دهد. وقتی بروز می کند ، معمولاً خفیف است و باعث درد و حالت تهوع شکمی می شود که بعد از چند روز در بیمارستان برطرف می شود. بندرت پانکراتیت ممکن است شدیدتر باشد.
● گاهی اوقات متخصص آندوسکوپی باید آمپول (جایی که مجرای صفراوی مشترک و مجرای لوزالمعده به روده کوچک می پیوندند) برش دهد . خونریزی می تواند از طریق آمپول رخ دهد ، اما معمولاً کم است و به سرعت به خودی خود متوقف می شود یا می تواند در طی روش ERCP کنترل شود. برای بیماران تحت وارفارین یا سایر داروهای رقیق کننده خون ، خطر خونریزی بعد از عمل افزایش می یابد در مقایسه با بیمارانی که این داروها را مصرف نمی کنند.
دامنه ERCP یا سایر ابزارها می توانند باعث پارگی یا سوراخ شدن روده در حال معاینه شوند (سوراخ نامیده می شود). این یک بیماری جدی است که اغلب به مداخله جراحی نیاز دارد ، اگرچه به ندرت اتفاق می افتد.
● عفونت مجاری صفراوی (کلانژیت) به طور کلی نادر است ، اما ممکن است اتفاق بیفتد ، به ویژه در بیمارانی که شرایط خاصی از قبل دارند. درمان عفونت ها به آنتی بیوتیک و تخلیه مایعات اضافی نیاز دارد.
● آسپیراسیون (استنشاق) غذا یا مایعات به داخل ریه ها. خطر این عارضه در افرادی که چند ساعت قبل از معاینه غذا نمی خورند و نمی نوشند ، حداقل است.
علائم زیر باید بلافاصله گزارش شود:
●درد شدید شکم (نه فقط گرفتگی گاز)
● شکمی محکم و پریشان
● استفراغ
● تب یا لرز
●مشکل در بلع یا گلودرد شدید
● احساس کرانچ زیر پوست
در دسته بیماری های کبدی
#ERCP
# کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد
# ercp
#صفرا
#سنگ صفرا
#كيسه صفرا
#درمان صفرا
#درمان سنگ صفرا
#عمل سنگ صفرا
#پانکراس
#درمان لوزالمعده
#آمادگی قبل از ercp
